بهار
محمدتقی ملک الشعرای بهار 16 آبان ماه سال 1265 در محله سرشور مشهد از پدری ادیب و مادری اصیل از مسیحیان قفقاز که به دین اسلام درآمده بود، به دنیا آمد.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران وی که در سنین کودکی از قریحه‌ای ادبی برخوردار بود، در همین زمینه به تحصیل پرداخت. اما از سن 14 سالگی به اتفاق پدر در راه آزادی گام برداشت و در سال 1324 بعد از مرگ پدرش وارد معرکه سیاست شد.
وی که دستی بر قلم داشت، نخستین مقالات سیاسی ـ اجتماعی خود را در روزنامه طوس و سایر نشریات باامضای م.بهار منتشر کرد. ضمن اینکه بسیاری از اشعار مهیج و ضد استبدادی و طنزهای تلخ او که مملو از تاسف بر وضع موجود و تمجید از مشروطه و مشروطه خواهان بود نیز در همین ایام در روزنامه‌های مختلف به چاپ رسید.
وی در راستای مبارزات ضد استبدادی خود دست به انتشار روزنامه نوبهار زد که از سوم اسفندماه 1321 به صورت هفتگی در تهران و مشهد منتشر شد تا در زمره نشریات خوشنام و مشهور صدر مشروطه قرار گیرند.
این روزناکه که در حقیقت ناظر افکار حزب دموکرات ایران بود، در سه ستون و چهار صفحه منتشر شد که مندرجات آن پس از درج سرمقاله عبارت بودند از قسمتهای داخلی، اخبار خراسان و آستان قدس رضوی و مختصری از اخبار تهران بود که می‌توان آن‌را روزنامه‌ای محلی دانست.
قسمت اعظم نوبهار مقالات سیاسی به قلم بهار بود که علیه سیاست روسها می‌نوشت، به همین دلیل این روزنامه در مخالفت روسها قرار گرفت. ضمن اینکه نوبهار به مسائل سیاسی خراسان و کشور می‌پرداخت مسائل اجتماعی و پس از انتشار مقاله‌ای در شماره 9 نوبهار علیه روسیه تزاری مقالات کنسولگری روسیه در مشهد درصدد توقیف روزنامه نوبهار برآمدند و پس از یک‌سال در نتیجه شکایات سفارت روس به دستور وزارت امور خارجه نوبهار توقیف شد.
در دورانی که اوضاع نابسامان ملی، دشواریهای اقتصادی و کارشکنی در گوشه و کنار کشور، وضع کشور را دچار بحران کرده بود، برگشت ملک الشعرای بهار و انتشار مجدد روزنامه نوبهار یکی از مهمترین رویدادهای مطبوعاتی و سیاسی به شمار می‌رفت که با حضور خود تکانی به دنیای راکد و سرخورده مطبوعات داد.
بهار انتشار مجدد نوبهار را با مرجعیت موضوعات اجتماعی و فرهنگی در سال 1332 هـ.ق آغاز و تا 77 شماره ادامه داد که هر هفته دو شماره چاپ و منتشر می‌شد که اینبار روی به نقادی شدید نسبت به شیوه‌های فرهنگی انگلیسیها آورده است.
بهار از شماره نهم با قلمی تند به بررسی مسائل زنان می‌پردازد که همین باعث جبهه گیری عده‌ای دیگر در برابر وی و روزنامه‌اش می‌شود تا جایی که وی و روزنامه را تکفیر می‌کنند که همین باعث ایجاد مشکلات بسیار برای وی می‌شود.
پس از تاج گذاری احمدشاه بار دیگر مقالات خود را متوجه مسائل سیاسی می‌سازد و با قلمی تند و آتشین به مبارزه با سیاستهای بیگانه می‌پردازد. اما با تمجید از پیروزیهای آلمان در جنگ جهانی اول دوباره آتش دشمنی روس و انگلیس علیه نوبهار برانگیخته شد تا موجبات توقیف نوبهار را فراهم آورند.
با انتخاب ملک الشعرا به سمت نمایندگی خراسان، در مجلس، عمر نوبهار در مشهد خاتمه یافت، اما نوبهار در تهران با همین نام منتشر می‌شد. نوبهار در تهران نیز پس از انتشار چند شماره و حملات شدید به روسیه و انگلیس دوباره مورد تنفر عوامل بیگانه قرار می‌گیرد و اینبار نیز توقیف شد.
بهار در دوران انتشار نوبهار در خراسان با هنرمندی، قلم خود در خدمت به انقلاب مردم به کار گرفت و مردم را با وقایع سیاسی و اجتماعی آشنا کرد و حتا پس از آخرین توقیف نوبهار نیز بی‌کار ننشست و تازه بهار را در ادامه راه نوبهار انتشار داد.
تازه بهار نیز با نوشته‌های سیاسی بهار آذین بسته می‌شد؛ نوشته‌هایی که اشغال ایران توسط بیگانگان را به باد انتقاد می‌گرفت. همین امر باعث شد با دستور وثوق الدوله وزیر امور خارجه وقت توقیف شود و ملک الشعرای بهار به همراه نه نفر از رهبران و اعضای حزب دموکرات خراسان به تهران تبعید شد. این در حالی بود که تنها نه شماره از روزنامه چهارصفحه‌یی تازه‌بهار را منتشر کرده بود.
از جمله دیگر آثار سیاسی مکتوب محمد تقی بهار به کتاب تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران می‌توان اشاره کرد.
وی در نخستین روز اردیبهشت‌ماه سال 1330 چشم از جهان فرو بست.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد گفت: محمدتقی بهار از نظر سیاسی و ادبی یکی از برجسته ترین شخصیتهای عصر مشروطه است.
دکتر حسین الهی در گفت و گو با خبرنگار ایسنا در خصوص فعالیتهای سیاسی ملک الشعرای بهار در عصر مشروطه با بیان مطلب بالا افزود: با توجه به اینکه بهار دارای قلم شیوایی بود، توانست با استفاده از قلم و ادبیات سهم به سزایی در اطلاع رسانی به مردم و تهییج آنها در عصر مشروطه داشته باشد.
وی بهار را شخصیتی پایبند به منافع ملی، آزادیخواه و موافق با آزادی زنان جهت حضور در فعالیتهای اجتماعی معرفی و اضافه کرد: ملک الشعرا بهار یکی از عوامل آگاهی مردم در بحث مخالفت با قرار داد ننگین 1919 بود که توانست با انتشار دو روزنامه نوبهار و تازه‌بهار جایگاه ویژه‌ای در عرصه انقلاب مشروطه به‌دست آورد.
وی تصریح کرد: بهار با قلم خود به مقابله با استبداد برخاست و با اعتقاد به خدمت انقلاب مشروطه درآمد و بدون هیچ گونه پرده پوشی مردم را به قیام علیه روسها دعوت کرد.
دکتر الهی با بیان اینکه بهار به عنوان سخنگوی حزب دمکرات در خراسان نقش شایان توجهی در روشن سازی مسائل خراسان داشت، اضافه کرد: وی دارای شور انقلابی، آزادیخواهی و همت در نشر عقاید ضد بیگانه بود و همین عوامل دلیلی برای تبعید وی به تهران و توقیف روزنامه نوبهار بود.
وی افزود: بهار با تمجید از مشروطه و مشروطه خواهان در آثار و نوشته‌هایش در جبهه حزب دموکرات قرار گرفت و به عضویت کمیته ایالتی این حزب انتخاب شد و نطقی که در اولین جلسه حزب دموکرات در مسجد گوهرشاد ایراد کرد موجب تحرکات و جنبش در بین مردم مشهد شد.
عضو هیات علمی دانشگاه فردوسی مشهد با اشاره به نگاه محمد تقی بهار به مسائل اجتماعی و گرفتاریهای مردمی از طریق سرودن اشعار و توجه وی به اوضاع سخت و نامطبوع محلات مشهد و مردم کوچه و بازار خاطر نشان کرد: همه اینها عواملی بود که از وی شخصیتی مردم پسند ساخت که به تبع مردم نیز از عقاید وی در مخالفت با بیگانگان پیروی کردند.
انتهای پیام