غزالی
بازگشت به سخنوران پارسی
450-505 ه.ق.
"ابوحامد محمد بن محمد بن محمد بن احمد طوسی"، مشهور به "حجة الاسلام"، دانشمند بزرگ دوره سلجوقی، در سال 450 ه.ق در طابران طوس متولد شد.
وی در فقه و حکمت و کلام سرآمد عصر بود. پدرش مردی متعبد و پیشه اش بافندگی بود و لقب "غزالی" به دلیل پیشه اوست.
هنگامی که محمد و برادرش- احمد- کودک بودند پدرشان درگذشت و آن دو زیر نظر "ابوحامد احمد بن محمد رادکانی" قرار گرفتند و مقدمات علوم دینی را نزد وی آموختند. غزالی پس از مدتی تحصیل در طوس و گرگان به نیشابور رفت و در خدمت امام الحرمین ابوالمعالی جوینی به تحصیل فقه و کلام پرداخت و در همه علوم دینی عصر خود استاد مسلم گردید و با این حال تا سال فوت امام الحرمین همچنان در خدمت او باقی ماند. سپس در نیشابور به خدمت خواجه نظام الملک وزیر رفت و در نتیجه مناظره ای که در مجلس این وزیر ترتیب داده شده بود مقام وی بر خواجه نظام معلوم گردید. بنابراین پس از هشت سال- یعنی در سال 484ه.ق- نظام الملک تدریس در مدرسه نظامیه بغداد را به غزالی واگذار کرد- در حالیکه غزالی 35 ساله بود-. او چهار سال به این شغل پرداخت تا اینکه تحولی روحی در وی پدید آمد و منصب تدریس را به برادرش احمد واگذار کرد و در سرزمینهای شام و حجاز به سیر و سلوک پرداخت. پس از ده سال به سال 498ه.ق به طوس بازگشت و سال بعد بنا به درخواست سلطان سنجر و وزیرش- که فرزند نظام الملک بود- در نظامیه نیشابور به تدریس پرداخت. در سال 500ه.ق به طوس بازگشت و خانقاهی ترتیب داد و به راهنمایی مردم پرداخت، دیگر به تدریس مشغول نشد از کسی نیز مالی نپذیرفت و از آن پس در انزوا به سر می برد.
غزالی با آنکه از مخالفان فلسفه بود، در نتیجه سفرها و سیر و سلوک، مقالات و گفتارش چاشنی عرفان پیدا کرد، مورد تکفیر فقیهان قرار گرفت.
امام محمد غزالی در سال 505ه.ق در زادگاهش- طابران طوس- درگذشت و همانجا به خاک سپرده شد. از او آثار متعددی باقی مانده که مهمترین آنها از این قرارند:
کیمیای سعادت (فارسی)، نصیحة الملوک (فارسی)، احیاء علوم الدین (عربی)، تهافت الفلاسفه (عربی، در رد فیلسوفان)، مکاتیب، المنقذ من الضلال، جواهر القرآن، شفاء العلیل، منهاج العابدین، الجام العوام عن علم الکلام، المستصفی من علم الاصول و عقیده اهل سنة.
بازگشت به سخنوران پارسی
| 
